Στο κεντρικό κτήριο του Μουσείου Μπενάκη παρουσιάστηκε η σημαντική έκθεση 60’s το ροκ του μέλλοντός μας με την υπογραφή του Διονύση Σαββόπουλου. Το είχα σαν εκκρεμότητα, αφού είχα δει τη μουσική παράσταση του Σαββόπουλου στο Παλλάς, αν και δεν κατάφερα να πάω στη Βουλή για μια ακόμη έκθεση για τη δεκαετία του 1960.
1969, Αράχωβα. Μια αναπάντεχη συνάντηση των Μπητλς με παραδοσιακούς μουσικούς.
Η πρώτη μου εντύπωση από την έκθεση είναι πως ήταν σα μια συμπερίληψη της δεκαετίας, ενώ οι επί μέρους ενότητες θα μπορούσαν να είναι αυτόνομες εκθέσεις οι οποίες, είμαι βέβαιος, θα μαγνήτιζαν το ενδιαφέρον του κοινού. Ποιος δεν θα ήθελε να δει περισσότερο λεπτομερειακά τα φοιτητικά κινήματα στα σίξτις, το τραγούδι στην Ελλάδα, τις τέχνες, το θέατρο, τα εικαστικά, τον κινηματογράφο, αρχιτεκτονική, φωτογραφία, design, μόδα, επιστήμες και αθλητισμό;
Ο Διονύσης Σαββόπουλος με τα Μπουρμπούλια (1969).
Μιλώ, προσωπικά, γιατί θα ήθελα να παρασυρθώ σε κάθε μια από τις προηγούμενες θεματικές και να αφιέρωνα περισσότερο χρόνο να σκεφτώ. Τη δεκαετία του 60 γίνονται τόσο πρωτόγνωρα πράγματα, διατυπώνονται τόσο καινούργια αιτήματα που αξίζει να τα δούμε σοβαρά, αλλά και να τα μάθουν οι νεώτεροι. Γιατί τότε η νεολαία έρχεται στο προσκήνιο, με δύναμη, αποκτά πρόσωπο, καθορίζει εξελίξεις στην πολιτική, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική.
1962. Εφαρμογή του νόμου 4000. Οι αστυνομικοί περιφέρουν νεαρό κουρεμένο που φέρει σε πινακίδα το έγκλημά του:«Είμεθα τέντυ-μπόης. Πετάξαμε γιαούρτι κατά γυναικός».
Σήμερα, η σημαντικότερη επαφή των περισσότερων με τη δεκαετία του 60 είναι ο κινηματογράφος. Κάθε είδους, αλλά κυρίως ο εμπορικός, όπως λέγεται, ο οποίος όπως και τότε γαλουχεί, αν και μέσα από την μικρή οθόνη. Αλλά δεν φτάνει.
Είμαστε παιδιά μεταναστών. Άλλοι στις φάμπρικες της Γερμανίας, άλλοι στις στοές του Βελγίου, πολλοί στα καράβια, όλοι Έλληνες που ξενιτεύονται για να επιβιώσουν. Εδώ στο αεροδρόμιο του Ελληνικού για το ταξίδι στην Αυστραλία.
Χρειάζεται να αναλυθούν και να συζητηθούν φαινόμενα όπως η ποδοσφαιρομανία, ο ρόλος του στρατού, η πολιτική σκηνή, ο ρόλος της χούντας με τρόπο ελκυστικό, που να ξεφεύγει από τον διδακτισμό και τη λογική της σχολικής αίθουσας. Υπάρχουν πολλά μαθήματα και μηνύματα που είναι τόσο ζωντανά για όλους. Και επιστρέφω ξανά στους νέους, που αναζήτησαν τη γνησιότητα και την αλήθεια σε διαδηλώσεις της εποχής, διαπομπεύθηκαν ως μαλλιάδες και τεντυμπόιδες, ήθελαν να δώσουν το δικό τους στίγμα, ως κάτι μοναδικό, και όχι ως αντίγραφα του μπαμπά ή της μαμάς. Και τους οφείλουμε πολλά.
Ο Χατζιδάκις τα λέει υπέροχα το 1968: Ο γάλλοι νέοι που επαναστατούν στους δρόμους, στα δημόσια πάρκα και στις ιστορικές πλατείες δεν κάμουν Ιστορία, τραγουδούν καθώς παλιά οι πρωτοχριστιανοί τη γέννηση ενός κόσμου που θά ᾽ρθει για να ξεπλύνει τούτη τη γη από χιλιάδων χρόνων σκόνη, μίσος και μωρία.
Η γενιά της αμφισβήτησης, με τις νίκες και τις ματαιώσεις της, έδωσε κορυφαία θέση στη φαντασία, ενώ θέλησαν να βιώσουν την παραίσθηση των ουσιών.Κυρίως διεκδίκησαν έναν άλλον κόσμο που δεν θα υπακούει στη λογική του συμβιβασμού και του κατεστημένου, αλλά θα χαρακτηρίζεται από ελεύθερη έκφραση της επιθυμίας, από ερωτική αυτοδιάθεση. Μια κοινωνία με ανθρώπινο πρόσωπο και με απλότητα. Μια πνευματικότητα και θρησκευτικότητα διαφορετική από τα δεκανίκια του συστήματος. Χωρίς διακρίσεις σε μαύρους, γυναίκες και ομοφυλόφιλους. Μακριά από τον συντηρητισμό, τον καταναλωτισμό, τους μικροαστούς και την καθωσπρεπική ηθική τους. Γενικεύω, αλλά νομίζω δεν είμαι εκτός θέματος. Όλα αυτά έγιναν για πρώτη φορά. Και για αυτό έγραψαν.
Σϊγουρα έχει σχέση ο αγώνας των ελλήνων φοιτητών με κορύφωση τη Νομική και το Πολυτεχνείο του 70 με τα έντονα γεγονότα που είχαν προηγηθεί το 68 στη Γαλλία, το Γούντστοκ, έστω και ετεροχρονισμένα. Δεν θέλω να κάνω καμιά αξιολογική αποτίμηση. Τι κερδήθηκε και τι χάθηκε. Αυτό που έμεινε είναι το μήνυμα για έναν κόσμο καλύτερο. Πέρα από ατομικό βόλεμα. Ναί, νομίζω αυτό μου μένει ως αίσθηση ψηλαφώντας την εποχή: αγώνας για κάτι άλλο πέρα από την απλή επιβίωση…
Ο κατάλογος τεκμηριώνει εξαιρετικά την έκθεση, περιέχει κείμενα των Σαββόπουλου, Τ. Σακελλαρόπουλου, Π. Τσίμα, Λ. Λιάβα, Στ. Ελληνιάδη, Γ. Χρονά, Β. Παπαβασιλείου, Σ. Τριανταφύλλου, Μ. Κοτζαμάνη, Τ. Κουμπή, Πλ. Ριβέλλη, Γ. Τσεκλένη, Ν. Γ. Ξυδάκη, Κ. Δ. Μπλιάτκα και πολύ φωτογραφικό υλικό (από όπου και οι εικόνες της ανάρτησης).
Σε ευχαριστούμε πάτερ Διονύσιε στις στιγμές της αμηχανίας μας για το μέλλον που μας ταξίδεψες στις μέρες τις παλιές.
Ardalion 